Leidraad gemeentelijk deelfietsbeleid
Welke middelen zijn er nodig om het aanbod deelfietsen in de openbare ruimte te reguleren? Welke afspraken kunnen er het beste gemaakt worden over de levering van data? En ook is een gemeentelijk deelfietsenbeleid wenselijk? Deze leidraad geeft antwoord en deze en andere vragen met betrekking tot het formuleren en uitvoeren van beleid gericht op deelfietsen.
Opbouw publicatie
Hoofdstuk 2 geeft een korte introductie op de deelfiets. Wat is de definitie van een deelfiets en hoe hebben systemen zich de afgelopen decennia ontwikkeld? Een handig hoofdstuk voor beleidsmakers die enig gevoel willen krijgen voor de materie.
De daarop volgende hoofdstukken bieden concrete bouwstenen voor het gemeentelijk deelfietsbeleid. In hoofdstuk 3 worden het ambitieniveau, de doelstellingen, de doelgroepen en de scope vastgesteld. Afhankelijk van het ambitieniveau kan in hoofdstuk 4 een spoor voor nadere uitwerking gekozen worden, inclusief eventuele verankering in de algemene plaatselijke verordening APV. Hoofdstuk 5 biedt een dashboard met knoppen (thema’s), waar een gemeente aan kan draaien om het deelfietsenbeleid verder in te regelen.
Achtergrond
De afgelopen jaren heeft zich een kleine revolutie voorgedaan in de wereld van publieke deelfietsen. Dit is vooral te danken aan de ontwikkeling van slimme fietssloten, die met een app op de mobiele telefoon geopend kunnen worden. Door deze technologische ontwikkeling is het aantal aanbieders van deelfietsconcepten wereldwijd sterk gestegen. Met name in China heeft de deelfiets een hoge vlucht genomen. In de zomer van 2017 drong deze mondiale ontwikkeling ook op enige schaal door in een aantal Nederlandse steden.
De rol van lokale overheden is door deze ontwikkeling eveneens sterk veranderd. Tot voor kort waren publieke deelfietssystemen alleen haalbaar als (lokale) overheden hier een actieve bijdrage aan leverden. Een groot aantal buitenlandse steden heeft flink geïnvesteerd in publieke deelfietssystemen, zoals de Vélib in Parijs. Bovendien was medewerking van overheden noodzakelijk voor realisatie van dockingstations in de openbare ruimte.
Dankzij de nieuwe technologie met free-floating deelfietsen zien marktpartijen kans om voor eigen rekening en risico deelfietssystemen aan te bieden. Tussenkomst van overheden is in principe niet meer strikt noodzakelijk. Na de eerste golf van free-floating deelfietsen in 2017 is het optimisme over het bussinesmodel overigens wel getemperd. In de Europese setting blijkt het ook met de slimme sloten lastig om een winstgevende exploitatie op te zetten.
Voor Nederlandse gemeenten biedt deze deelfietsontwikkeling nieuwe kansen om invulling te geven aan hun duurzame mobiliteitsbeleid. Anderzijds worden gemeenten geconfronteerd met een nieuwe opgave: hoe voorkomen zij dat de toch al schaarse (fietsparkeer-)ruimte in Nederlandse steden overspoeld wordt met deelfietsen van allerlei verschillende aanbieders.