Nieuwbouwwijken met weinig of geen parkeerplaatsen rukken op

Utrecht gaat de grootste autovrije stadswijk van Nederland bouwen. In steeds meer steden staan parkeerplaatsen onder druk en worden mensen bijna gedwongen om het ov of deelvervoer te gebruiken. Maar is het realistisch, of een staaltje wensdenken? TNO, Vereniging Eigen Huis en ANWB geven hun mening.

Is het een ambitieuze koerswijziging of een doodlopende weg? Utrecht gaat een wijk voor 12.000 mensen bouwen, maar niemand krijgt een eigen autoparkeerplaats voor de deur. Het is de bedoeling dat de bewoners zich met één van de 250 deelauto’s of per fiets verplaatsen; er komen 21.500 fietsparkeerplekken.

Kunnen mensen al zonder hun auto?

Het Utrechtse gemeentebestuur staat niet alleen. Nijmegen, Amsterdam, Rotterdam, Tilburg, Amersfoort en veel andere steden komen met (plannen voor) autovrije of autoluwe wijken en buurten. De trend dat steeds meer gemeenten hun parkeernormen verlagen is al langer gaande. Een gegarandeerde parkeerplek, direct voor de deur of simpelweg langs de stoep, is steeds vaker een illusie.
Het idee erachter is simpel: minder auto’s betekent meer ruimte voor woningen, voor groen en voor mensen zelf. ,,Dat is één van de belangrijkste argumenten’’, zegt Maaike Snelder, die zich met mobiliteit bezighoudt als onderzoeker bij TNO en als universitair hoofddocent van de TU Delft. ,,Er komen steeds meer woningen bij in steden, maar de ruimte is heel schaars en de auto neemt heel veel ruimte in. Op een gegeven moment is het ook niet meer mogelijk om de auto alsmaar te blijven faciliteren op dezelfde manier als we dat voorheen deden. Bovendien komt de leefbaarheid daardoor ook onder druk te staan.’’
Zowel de Vereniging Eigen Huis als de ANWB zijn kritisch over de vraag of mensen al zonder hun auto kunnen. Beide belangenorganisaties hielden de afgelopen jaren inventarisaties onder hun leden en het antwoord op deze vraag bleek nog in overweldigende meerderheid ‘nee’ te zijn.

Bij eigen huis parkeren

Uit het ANWB-onderzoek bleek dat 87 procent van de leden het belangrijk vindt de auto in de wijk te kunnen parkeren. 20 procent van de leden was positief over autovrije wijken. Daarbij ging het vooral om jonge mensen uit een grootstedelijk gebied. De ANWB-leden zagen weliswaar voordelen zoals een groenere omgeving, een rustiger straatbeeld en een betere verkeersveiligheid, maar die wogen voor de meeste mensen niet op tegen het feit dat ze niet altijd meer een auto tot hun beschikking zouden hebben.
De ANWB concludeert dat autovrije woningen slechts voor een beperkte doelgroep interessant zijn. ,,De meeste mensen willen bij hun huis kunnen parkeren’’, benadrukt woordvoerder Jasmijn Dielesen. ,,Het is belangrijk als je plannen gaat maken voor toekomstige bewoners dat je weet wat hun wensen en behoeften zijn.’’

Bewoners parkeren ergens anders

Vereniging Eigen Huis vreest voor een waterbedeffect en denkt dat mensen hun auto niet wegdoen, maar simpelweg ergens anders stallen. ,,Als je die parkeernorm verlaagd in nieuwbouwwijken dan gaan die auto’s ergens anders naartoe’’, zegt Hans André de La Porte van de Vereniging Eigen Huis. ,,Gezinnen hebben gewoon een auto nodig om de kinderen naar school of naar een sportclub te brengen.’’
De gemeente Utrecht lijkt daar wel op in te spelen door parkeergarages aan de randen van de autovrije wijk te bouwen. Maar dat gebeurt lang niet overal. In Den Haag werd deze week nog flink geklaagd door bewoners van een nieuwe woontoren. De Binck Poort heeft namelijk veel minder parkeerplekken dan appartementen, maar vergunningen voor parkeren op straat worden niet verstrekt. Het gevolg? Veel bewoners zetten hun auto in het naastgelegen Voorburg neer.
In Rotterdam kwamen bewoners van nieuwe flexwoningen in de wijk Feijenoord in de knel toen ze geen parkeervergunning kregen. Van tevoren was weliswaar luid en duidelijk gecommuniceerd dat er alleen twee deelauto’s voor het hele complex zouden zijn, maar dat hield de vele wanhopige woningzoekenden niet tegen. Een havenwerker en een verpleegster waren dolblij toen ze werden ingeloot, maar hadden wel een probleem toen ze daadwerkelijk hun auto nergens kwijt bleken te kunnen.

Waterbedeffect

Het is gemakkelijk om kritiek te uiten op de woningzoekende die voor zo’n huis gaat, maar veel alternatieven zijn er niet. En daar wringt voor Vereniging Eigen Huis precies de schoen. ,,Mensen doen rare dingen door die enorme woningnood, zeker als je al heel lang op zoek bent en gefrustreerd dat het niet lukt’’, aldus André de la Porte. ,,En dan lukt het opeens wel, maar zit er een enorme handicap aan. Ja dan krijg je weer nieuwe problemen.’’
En zo zie je in meer steden een waterbedeffect. Haarlem is ook zo’n stad die goede sier maakt met lagere parkeernormen bij nieuwbouw. Maar ondertussen neemt de parkeerdruk in bestaande wijken toe. Het stadsbestuur wilde daarom de gebieden met betaald parkeren uitbreiden, maar werd door de inwoners teruggefloten.

Autoluw beleid

Niet voor niets werkt Snelder aan een meerjarig onderzoek waarin ze de voor- en nadelen van een autoluw beleid in kaart brengt. Een goede feitelijke evaluatie dus, waarbij ze onder meer kijkt naar nieuwbouwplannen in Almere (Pampus), Amsterdam (extra woningbouw op de Zuidas) en Rotterdam (Merwevierhavens).
Wat al wel duidelijk is: als voor een autovrij of autoluw beleid gekozen wordt, is het wel belangrijk dat mensen een goed alternatief hebben. Goede openbaarvervoerverbindingen bijvoorbeeld. ,,Dat is wel echt een randvoorwaarde om stappen te kunnen zetten’’, benadrukt Snelder.
En een mentaliteitsverandering bij mensen zelf. Ietsje minder liefde voor de eigen auto. ,,Er zijn al veel mensen die dat geen probleem zouden vinden’’, zegt Snelder. Volgens haar zien veel bewoners als ze eenmaal in zo’n autoluwe wijk wonen ook echt de voordelen. ,,Maar dat kost tijd. En gedragsverandering is nooit makkelijk.’’

Bron: gelderlander.nl