Kunnen gemeentelijke mobiliteitsplannen dienen als SUMP?
CROW heeft de factsheet Sustainable Urban Mobility Plans (SUMP’s) opgesteld. Een SUMP is een mobiliteitsplan dat voldoet aan de Europese richtlijnen. Het draagt bij aan het versterken en verduurzamen van het Europese transportnetwerk (TEN-T).
Deze factsheet is opgesteld om geïnteresseerden uit te leggen wat een SUMP is, hoe dit werkt, wie het zou moeten opstellen, en waarom. Met name gemeenten zullen vragen hebben; dit document levert hun een eerste overzicht, voordat zij de verdere technische details kunnen vinden in de (omvangrijkere) EU-documenten. Het eerste hoofdstuk gaat in op het hoe en wat van een SUMP, het tweede hoofdstuk vergelijkt vervolgens SUMP’s met bestaande Nederlandse mobiliteitsplannen. In de basis kunnen veel GVVP’s dienen als SUMP. De EU heeft een tool ontwikkeld voor gemeenten om na te gaan of een GVVP daadwerkelijk voldoet aan de vereisten van een SUMP. De precieze geografische afbakening speelt hierbij wel een belangrijke rol, waarbij een ‘gemiddelde Europese stad’ vaak groter is dan een Nederlandse gemeente.
Doelstellingen
Naast de afbakening en vereisten van een SUMP is het belangrijk om de doelstellingen van een SUMP niet uit het oog te verliezen. Een regionaal mobiliteitsplan (RMP) stelt doelstellingen op een hoger abstractieniveau dan een SUMP, dat een invulling geeft aan lokale (vaak gemeentelijke) ambities. Daarbij beslaat een SUMP vaak een groter gebied dan een enkele stad. Daarom worden niet alle Nederlandse gemeenten gekenmerkt als ‘stedelijk knooppunt.’ Sommige grensgemeenten (zoals het MONT-netwerk in de Twentse regio) zouden echter gezamenlijk een stedelijk knooppunt kunnen vormen. In het ideale scenario vormen een GVVP en RMP samen een SUMP, wat de gezamenlijke doelstellingen en geografische afbakening beter vertegenwoordigt. De geografische afbakening van een RMP komt meer overeen met een daily urban system – vergelijkbaar met het stedelijk knooppunt (FUA) zoals gedefinieerd in een SUMP. Met de introductie van de Omgevingswet op 1 januari 2024 worden veel mobiliteitsplannen geïntegreerd (met uitzondering van een aantal GVVP’s die in overgangsregeling zitten), wat deze stap verder vereenvoudigt.
Uitdagingen
Een RMP, GVVP of omgevingsplan als SUMP indienen kent echter ook de nodige uitdagingen. Hoewel een SUMP sterker rekening houdt met het participatieve aspect vergeleken met Nederlandse mobiliteitsplannen, is de uitvoering in de praktijk soms weerbarstig. Daarnaast gaat de huidige dataverplichting voor de SUMP’s (SUMI) op dit moment veel verder dan bijvoorbeeld het geval is voor RMP’s, omgevingsplannen en/of GVVP’s. Het nakomen hiervan kan een heikel punt zijn voor veel gemeenten en vraagt vaak meer administratieve handelingen en gemeentelijke capaciteit die niet eenvoudig te realiseren is. Het TEN-T verplicht de Rijksoverheid om een ‘national support structure’ in te richten om regio’s en gemeenten te helpen met het opstellen van een SUMP. Dit zou perspectief kunnen bieden aan gemeenten en regio’s om (aankomend) mobiliteitsbeleid aan te sluiten op de SUMP-methodiek.
Download hier de factsheet Sustainable Urban Mobility Plans (SUMP’s)
