Gemeentebestuur verwacht tekort van 6,4 miljoen in 2023

Amersfoort - Vlak voor de vakantie stuurde wethouder Willem-Jan Stegeman een brief, genaamd de zomerrapportage, naar de gemeenteraad. Het was geen vrolijke brief. Er komt dit jaar waarschijnlijk een tekort van 6,4 miljoen euro op de gemeente Amersfoort af. Huiswerk dus voor de vakantievierende raadsleden. Na het zomerreces vergadert de gemeenteraad over de zomerrapportage. 

Het tekort heeft meerdere oorzaken. Er zijn nadelen bij de grondexploitaties, hogere energiekosten en lagere parkeerbaten. Voordelen die worden genoemd zijn vooral projecten die door de problemen op de arbeidsmarkt niet kunnen worden uitgevoerd. Dat levert wel een financieel voordeel op, maar in de praktijk is het een nadeel voor de inwoners.

Sociaal beleid

Bij de uitvoering van het sociaal beleid is een behoorlijk financieel overschot van bijna 3 miljoen euro, maar juist hier zijn de uitvoeringsproblemen heel groot. Veel verbeterprojecten staan onder druk, mede door de overspannen arbeidsmarkt. Daarnaast is er nog veel onzekerheid over de uitvoering van de hervormingen in de jeugdzorg. En is er onduidelijkheid over de budgetten die vanuit het Rijk worden doorgeschoven naar de gemeente. In het algemeen geldt dat dit meestal nadelig uitpakt. 

Bij de sociale wijkteams gaan projecten ook niet door vanwege krapte op de arbeidsmarkt. Er zijn wel extra middelen ter beschikking gesteld, maar daarvoor kunnen geen medewerkers worden gevonden. Inwoners krijgen hierdoor niet de zorg die nodig is. 

Op veel andere projecten binnen het sociaal beleid zijn er wel overschrijdingen. Het gaat hier om specialistische jeugdzorg, huishoudelijke hulp, jeugddagbehandeling en de uitkeringslasten.  

Hogere kosten bij de grondexploitaties

Voor de uitvoering van ruimtelijke projecten, zoals de bouw van Vathorst of andere woningbouwprojecten, worden zogenaamde grondexploitaties per project opgesteld. De gemeente houdt nu al rekening met bijna tien miljoen euro aan extra kosten. De oorzaken zijn prijsstijgingen van bouwmaterialen, maar ook vertragingen in de bouw spelen een rol. Er wordt nu al gerekend op ongeveer twee jaar vertraging op de bouwprojecten.  

Door de vertraging in besluitvorming over de invoering van het nieuwe parkeerbeleid zijn er minder opbrengsten dan verwacht, een nadeel van 1,5 miljoen euro. Twee oppositiepartijen hebben desgevraagd een reactie gegeven. Na de vakantie zal duidelijk worden hoe de andere partijen reageren. 

Addertjes onder het gras

Menno Fousert (Amersfoort2014) vindt de ontwikkeling erg zorgelijk. Ook omdat er in de Amersfoortse grondexploitaties nog tal van addertjes onder het gras zitten, bijvoorbeeld bij Vathorst Bovenduist. De huidige situatie is, dat er bij marktpartijen weinig animo is om nieuw te bouwen. “Ik verwacht dus dat het niet bij dit tekort zal blijven. Dat het totale tekort nog iets meevalt, komt vooral door een overschot van 8,55 miljoen euro bij beschermd wonen. Daar stokt het bij de plaatsing, wat eveneens zorgelijk is. Dat geld had je natuurlijk gewoon uit willen geven, omdat daar nu wachtlijsten ontstaan”. 

Actie is volgens hem dus nodig. Op woningbouwgebied moet er vaart gemaakt worden, al is het zwemmen tegen heel veel stromen in. Voor een daadkrachtig besluit van de raad moeten alle afspraken en risico's op tafel worden gelegd. “Dat vraagt dus een open, transparante en goede samenwerking tussen tussen raad en college”, aldus Fousert. 

Maarten Flikkema (VVD) vindt het opvallend dat de positieve uitschieters vrijwel allemaal komen doordat er geen geschikt personeel te vinden is. De VVD heeft bij eerdere financiële besluiten al twijfels geuit over de uitvoerbaarheid van de plannen. Hij constateert, dat voor 2023 de planning niet realistisch is.  De VVD wil de plannen nu bijstellen op basis van een reële uitbreiding van de capaciteit. “Belastinggeld voor plannen reserveren die je niet kan uitvoeren is een verspilling van het geld van onze inwoners”. De VVD heeft eerder een soort potje voorgesteld om alle overschotten op de grondexploitaties in te storten, zodat tegenvallers daaruit betaald kunnen worden. Dat is niet gebeurd. “De coalitie heeft besloten om de overschotten van 2021 in te zetten voor hun ambities, dan lijkt het me goed als we nu ook in die ambities gaan snijden om de tekorten op te vangen.” 

Somber beeld

Alles bij elkaar geeft het een somber beeld. Naast de genoemde tekorten en vertragingen in dit jaar, is er ook sprake van gevolgen op de langere termijn. De wethouder geeft in zijn rapportage aan dat de vertraging van de bouwprojecten voor de langere termijn een risico is.  De kosten kunnen de komende jaren nog verder stijgen en de opbrengsten kunnen dalen. Een voorlopige eerste schatting is, dat dit een risico aan extra kosten betekent van tussen de 5 en 11,5 miljoen euro. Het is de vraag of alle ambities die de huidige coalitie heeft, ook uitgevoerd kunnen worden. De gemeenteraad moet de zomerrapportage nog bespreken. De wethouder heeft de raad voor de vakantie nog willen inlichten, zodat die zich vast kan bezinnen op de toekomst.